Hogeschool PXL
Elfde-Liniestraat 24 - 3500 Hasselt
www.pxl.be
info@pxl.be
61LSO1280 Pedagogische basis13925/2452/2526/1/39
Studiegids

61LSO1280 Pedagogische basis

13925/2452/2526/1/39
Academiejaar 2025-26
Komt voor in:
  • Educatieve bacheloropleiding voor secundair onderwijs, trajectschijf 1
    Keuzepakket:
    • 1 LST - Keuzepakket Pedagogische basis
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 5 studiepunten
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 27.03.2026 (PXL S2)
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Tweede examenkans: wel mogelijk.
Delibereerbaarheid: Dit opleidingsonderdeel komt in aanmerking voor deliberatie onder de voorwaarden van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven.
Dit opleidingsonderdeel
  • maakt geen gebruik van een jury.
Aard: Theoretisch
Men kan dit opleidingsonderdeel enkel mits aparte toelating volgen binnen een creditcontract.
Contractbeperking: Examencontracten kunnen enkel gevolgd worden mits afwijkende evaluatievormen e.d.m.
Docenten: Desimpelaere Sophie, Eyben Catherine, Hamal Lies, Hornikx Ilse, Ramzi Doha
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 2

Bijzondere omstandigheden

De werk- en evaluatievormen beschreven in deze studiegids kunnen zowel online als on campus georganiseerd worden. De concrete richtlijnen hieromtrent worden in de studieleidraad op Blackboard meegedeeld. Indien de overheid of de instelling omwille van bijzondere omstandigheden maatregelen oplegt en de bepalingen zoals in de originele ECTS-fiche beschreven niet kunnen worden gevolgd, kan de opleiding in samenspraak met de studentencommissie voor de oorspronkelijke werk- en evaluatievormen alternatieven uitwerken. Deze alternatieven worden in de studieleidraad op Blackboard meegedeeld.

Studiemateriaal niet in de bookshop te koop: Verplicht

Alle opdrachten en overige cursusmaterialen zijn beschikbaar via het elektronische leerplatform Blackboard.

Aanbevolen literatuur (niet verplicht)

  • Adriaenssens, P. (2018). Verbolgen verbonden (2de editie). Tielt, België: Lannoo.

    ISBN-nummer: 9789401453844


  • Vansteenkiste, M. en Soenens, B. (2015). Vitamines voor groei - ontwikkeling voeden vanuit de zelfdeterminatietheorie. Leuven, België: Acco.

Studiemateriaal niet in de bookshop te koop: Aanbevolen

Adriaenssens, P. (2018). Verbolgen verbonden (2de editie). Tielt, België: Lannoo.

ISBN-nummer: 9789401453844

Bookshop studiematerialen ( de vermelde prijzen zijn indicatief, prijzen cursusteksten beschikbaar op Blackboard)

Handboek
Groot worden, de ontwikkeling van baby tot adolescent.Verplicht€ 29,99
  • Auteur: K. Struyven, e.a.
  • Uitgever: Lannoo
  • ISBN-nr: 978-94-014-7027-8
  • Medium: Papier
  • Te koop via de verkoopdienst

Contacturen

Begeleid zelfstandig werk10,00 uren
Practicum40,00 uren
Zelfstudie100,00 uren

Begincompetenties

Volgende attitudes zijn wenselijk: leergierigheid, samenwerkingszin, kritische ingesteldheid en zelfstandigheid.

Eindcompetenties

Educatieve bachelor in het secundair onderwijs ALG,BG,BS
OmschrijvingCategorie
De Educatieve Bachelor in het secundair onderwijs ontwerpt krachtige en stimulerende leeromgevingen. Hij differentieert door middel van passende werkvormen, digitale tools en evaluatiemethodieken ter ondersteuning van het leer-en ontwikkelingsproces. Hij concretiseert het zorg- en gelijke kansenbeleid van de onderwijsinstelling, met aandacht voor diversiteit en taalsensibilisering. ALG,BG,BS
De Educatieve Bachelor in het secundair onderwijs creëert vanuit een empathische en coachende grondhouding een positief leer- en leefklimaat. Hij gaat gepast om met diversiteit. Hij herkent noden op vlak van de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de lerenden en speelt er gepast op in. Hij begeleidt attitudevorming en bereidt de lerenden voor op maatschappelijke participatie en het functioneren op de arbeidsmarkt. Hij coacht leerlingen in hun studie- en beroepskeuzeproces. ALG,BG,BS
De Educatieve Bachelor in het secundair onderwijs creëert een stimulerende, werkbare en veilige leef-, werk- of leerruimte. Hij gaat correct om met administratieve taken en afspraken en stemt hierover af met collega’s en de school. ALG,BG,BS
De Educatieve Bachelor in het secundair onderwijs informeert zich over en denkt kritisch en met een open geest na over actuele maatschappelijke thema’s en ontwikkelingen. Dit doet hij vanuit zijn rol als leraar. ALG,BG,BS

Doelstellingen

De student kan:
• in eigen woorden uitleggen hoe de ontwikkeling verloopt aan de hand van ontwikkelingsfactoren;
• in eigen woorden uitleggen waarom betrokkenheid en welbevinden een optimale ontwikkeling mogelijk maken;
• de zone van naaste ontwikkeling in eigen woorden uitleggen;
• de veranderingen in het puberbrein in eigen woorden uitleggen;
• evidence-informed rekening houden met de gevolgen van de hersenontwikkeling op de adolescent, wetenschappelijk gefundeerde acties formuleren;
• ‘leren leren’ in eigen woorden uitleggen;
• het belang van ‘leren leren’ voor het leren van de jongere en voor het functioneren in de huidige maatschappij motiveren;
• aantonen aan de hand van complexe voorbeelden op welke manier er aan ‘leren leren’ gewerkt kan worden in gegeven situaties;
• de ontwikkelingsfasen, ontwikkelingsdomeinen en ontwikkelingsconcepten herkennen in casussen waarin meerdere concepten geïntegreerd zijn en in eigen woorden toelichten;
• eigen voorbeelden geven bij de ontwikkelingsconcepten;
• in casussen voorbeelden van de ontwikkelingsconcepten herkennen en uitleggen;
• de ontwikkelingsconcepten bij het juiste ontwikkelingsdomein en de juiste ontwikkelingsfase plaatsen;
• verbanden leggen tussen ontwikkelingsconcepten, ontwikkelingsdomeinen en ontwikkelingsfasen;
• de verschillende ontwikkelingsdomeinen beschrijven over de ontwikkelingsfasen heen;
• het begrip motivatie in eigen woorden kunnen uitleggen;
• het interactieperspectief in de motivatiepsychologie toelichten aan de hand van voorbeelden;
• de causale attributietheorie in eigen woorden toelichten;
• het continuüm aan motivatietypes binnen de zelfdeterminatietheorie toelichten aan de hand van voorbeelden;
• het verschil tussen autonome en gecontroleerde motivatie uitleggen;
• voorbeelden geven van de verschillende types motivatie binnen de zelfdeterminatietheorie;
• verantwoorden dat de kwaliteit van motivatie in plaats van de kwantiteit van motivatie belangrijk is voor het leren van de leerling;
• gegeven uitspraken koppelen aan de verschillende types motivatie;
• de drie psychologische basisbehoeften toelichten;
• verwoorden hoe we als leerkracht in onze leeromgeving tegemoet kunnen komen aan de psychologische basisbehoeften van leerlingen;
• praktijkvoorbeelden analyseren op basis van het ABC-model;
• de invloed van attributies en mindset op de motivatie van leerlingen in eigen woorden kunnen toelichten;
• algemene principes rond het managen van adolescenten in de klas omschrijven en herkennen;
• de verschillende lesgeefstijlen van mekaar onderscheiden;
• beschrijven, verklaren en toepassen in een casus welke pedagogische basishouding belangrijk is in het begeleiden van jongeren;
• de verschillende fasen die een klas doorheen het schooljaar doorloopt beschrijven en herkennen in een gegeven casus;


Bij elk van bovenstaande doelstellingen kan de student uitleggen welke mogelijke gevolgen dit met zich mee kan brengen voor de onderwijspraktijk.
De student kan:
• verkregen informatie kritisch beoordelen;
• uit eigen beweging actie ondernemen om bij te dragen, bij coöperatieve opdrachten, tot de oplossing van de probleemstelling;
• zelfstandig taken (permanente evaluatie) plannen coördineren;
• zelfstandig een casus (ontwikkelingspsychologie) of opdrachten starten en afwerken;
• bronnen raadplegen.

De student is bereid om:
• bij het uitwerken van een krachtige leeromgeving rekening te houden met het feit dat leerlingen zich niet allemaal op dezelfde manier ontwikkelen;
• actief en positief om te gaan met de diversiteit van de klas;
• met medestudenten, over diverse onderwijsvakken heen, samen te werken;
• recente ontwikkelingen in het onderwijslandschap , door actuele tendensen, op te volgen;
• zijn emoties, normen en waarden betekenisvol te uiten tijdens deelname aan het maatschappelijk debat over onderwijskundige thema's.

In dit opleidingsonderdeel wordt er gewerkt aan de hogeschoolbrede soft skills van de leerlijn onderzoekend handelen. Deze zijn gelinkt aan de beroepsattitudes van de leraar secundair onderwijs.

De student gaat kritisch om met het gebruik van generatieve AI en is zich bewust van de implicaties en ethische dilemma's van generatieve AI, waaronder de kwesties met betrekking tot privacy, bias en verantwoordelijkheid.

Leerinhouden

1. Opvoeden en leren doorheen de ontwikkeling

Vermits de leerling centraal staat, is het belangrijk om deze leerling grondig te leren kennen. Je gaat in dit opleidingsonderdeel enerzijds dieper in op de manier waarop een kind zich ontwikkelt tot adolescent.
Hierbij focus je vooral op de adolescentieperiode, omdat dit de primaire doelgroep is waarmee jij zal werken (m.u.v. studenten LO: onderwijsbevoegdheid kleuter, lager onderwijs- en secundair onderwijs en m.u.v. studenten PKV: zij kunnen ook werken met andere doelgroepen).

De verschillende ontwikkelingsfasen bekeken vanuit verschillende ontwikkelingsdomeinen: 

- De ongeboren baby

- De baby

- De peuter

- De kleuter

- Het basisschoolkind

- De adolescent



2. Motiveren om te leren. 

Als leraar trachten we leerlingen ‘goesting’ te geven in het leren. Een grote uitdaging, want we zien dat veel jongeren in het secundair onderwijs motivatieproblemen en/of schoolmoeheid kennen. We stellen ons niet de vraag of jongeren gemotiveerd zijn of niet, maar hoe de jongere gemotiveerd is. Hierbij staan we stil bij jezelf als leraar voor de klas (pedagogische basishouding en lesgeefstijl) en als manager van adolescenten in de klas. We bieden je in dit thema bouwstenen aan voor een motiverende lesaanpak. We bespreken daarom de zelfdeterminatietheorie, waarin we een onderscheid maken tussen autonome en gecontroleerde motivatie. Aan de hand van het ABC-model van Vansteenkiste bespreken we hoe we als leraar de autonome motivatie van leerlingen kunnen bevorderen.” Verder bespreken we onder andere ook de causale attributietheorie en het kader rond groepsvorming van Tuckman.





Begeleiding

De student kan tijdens de contactmomenten of per e-mail vragen stellen aan de lector over de leerstof. 

Er wordt daarnaast een vrijblijvend monitoraat (1 à 2 keer) voorzien waarin de student vragen kan stellen over leerstof. 

Om de student optimaal te kunnen begeleiden in het leerproces wordt er verwacht dat de verwerkingsopdrachten die gegeven worden door de student degelijk voorbereid worden om een optimale ondersteuning te kunnen garanderen.

De studenten krijgen feedback op de verdiepingsopdracht en krijgen zo tijdens het jaar meer inzicht in hun leerproces.

Evaluatie

Evaluatie(s) voor de eerste examenkans
MomentVorm%Opmerking
Buiten de examenperiodegroepsopdracht met individuele beoordeling10,00Studenten maken in groep een verdiepingsopdracht over de adolescentie. Cijfer in juni.
junischriftelijk geslotenboekexamen met laptop (zonder internettoegang)40,00Via dit examen bevragen we de leerstof uit het onderdeel 'motiveren om te leren' Het examen bestaat uit een variatie aan examenvragen waaronder meerkeuzevragen.
junischriftelijk openboekexamen met laptop (zonder internettoegang)50,00Leerstof van 'opvoeden en leren doorheen de ontwikkeling'. Het examen bestaat uit een variatie aan examenvragen waaronder meerkeuzevragen.
Evaluatie(s) voor de tweede examenkans
MomentVorm%Opmerking
aug/septindividuele opdracht10,00De student kan ervoor kiezen om het punt voor de opdrachten uit de eerste zittijd te behouden of kan een nieuwe individuele opdracht maken.
aug/septschriftelijk geslotenboekexamen met laptop (zonder internettoegang)40,00Via dit examen bevragen we de leerstof van het onderdeel 'motiveren om te leren'. Het examen bestaat uit een variatie aan examenvragen waaronder meerkeuzevragen.
aug/septschriftelijk openboekexamen met laptop (zonder internettoegang)50,00Leerstof 'opvoeden en leren doorheen de ontwikkeling'. Het examen bestaat uit een variatie aan examenvragen waaronder meerkeuzevragen.

Evaluatie: voorwaarden

Opdrachten moeten ingediend worden volgens de richtlijnen die vermeld worden op Blackboard. 

Voor leerkrachten is het belangrijk dat ze zich goed kunnen uitdrukken. Daarom houden we bij elke evaluatie rekening met je taalgebruik. Specifiek hanteren we de BACA-normen (Begrijpelijk, Aantrekkelijk, Correct, Aangepast).


Evaluatie: gevolgen

Opdrachten die niet of te laat ingediend worden, resulteren automatisch in een nul voor dat onderdeel. 

Voldoet je (gesproken of geschreven) tekst niet aan de BACA-normen, verlies je maximum 10% van de punten voor dat evaluatie-onderdeel.

Onderwijsvormen

  • W- Casemethode
  • W- (Activerend) Hoorcollege
  • W- Interactie-/responsiecollege
  • W- Groepsopdracht
  • W- Werkcollege

Volgtijdelijkheid

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.